Güç ve Vicdan

Sanki her şey insanların doğa üstünde hakimiyet kurabileceklerine ve bunun kendilerinin yararına olduğu inancıyla başladı. Bu aslında hem patriarkal düşünceyi geliştiren hem de onunla birlikte kendi sınırlarını da aşan bir durum. Birbirlerini besliyor ve yavaş yavaş vicdanın, insanın ve dünyanın sonu oluyorlar.

Son zamanlarda okuduğum ve izlediğim şeyler beni farklı düşüncelere itti. Son zamanlarda insana, hayvana şiddet arttı. Bunu görmemek elde değil. Her gün haberlere çıkan haberler insanı dehşete sokuyor. Bir insan bir insana ya da hayvana nasıl böyle bir şey yapabilir diye düşünüyoruz ister istemez. Peki bizler, insanlar, bu geçtiğimiz son dönemde mi bu hale geldik, yoksa hep böyle miydik? Bundan daha mı kötüydük? Vicdan denildiğinde aklımıza neler geliyor? Zalimliğin nedeni nedir? Şimdi sizlerle okuduğum ve izlediğim şeylerden birkaç şey paylaşmak istiyorum.

1. Hayvanlar meselesi: Bizler Aydınlanma Dönemi'ni ve buraya doğru giden yolu her zaman elitlerin gözüyle gördük öyle değil mi? Peki eski Fransa'da bu süreçte diğer sınıflara göre alçak olarak nitelendirilen kesim neler yapıyor ve neler düşünüyordu? Bizim bugün kullandığımız burjuva kelimesi eski Fransa'da farklı bir anlama sahipti. Küçük esnaf denilen grup, aileden bir parayla geçinen grup, aslında geçinmek için kendileri çalışmak zorunda olmayan kesim burjuva olarak görülüyordu. Bunlar arasından orta zenginlikte olan ve matbaa işiyle uğraşan bir aile vardı. İşçileri akıl almaz şartlarda, saatlerce çalıştırıyorlardı. O dönemin burjuvası kedilere çok düşkündü ve işçiler kedilerin artık yemekleriyle besleniyordu. Bunun üstüne işçilerin kaldığı yerde Mart ayı boyu bağıran kediler işçilerin 3-4 saatlik uykusunu da zehir ediyorlardı. Bir gün işçilerden biri gece gizlice çatıya tırmanıyor ve tüm gece kızgınlığa girmiş bir kedi gibi miyavlayıp duruyor. Aile kedileri ne kadar seviyor olsa da durumu kilisedeki rahibe danışıyorlar. Genelde şeytan, cadı ve cinsellikle özdeş görülen kediler halk arasında hep uğursuz olarak nitelendiriliyordu. Rahip onlara kedilerden kurtulmaları gerektiğini söylüyor. İşçiler böylece intikamlarını alıyor ve işverenlerinin isteği üzerine sokakta bir kedi katliamı yapılıyor. 

2. Çocuklar meselesi: İlk Çağlar'da kız çocukları erkekler kadar iş gücü sağlayamadığı için katledilir, engelli çocukların doğa üstü tanrıların yapılan hatalarla ceza olarak gönderildiğine inanılırdı. Yunan site devletlerinde bebekler görevli heyet tarafından muayene edilirdi ve cılız görülen, hastalıklı ya da kusurlu görünüme sahip bebekler öldürülürdü. Bu çocuklar Tayget Dağı uçurumundan atılırdı. Roma'da babaların çocuklar üzerinde sınırsız hakimiyeti vardı ve kimseye hesap vermeden çocuk öldürülebilirdi. 

Şimdi gördüğümüz kötülükler yeni değilmiş. Hatta bu okuduklarımdan sonra toplumda birçok kişinin daha vicdanlı olduğunu düşünür oldum. Ancak güç, faydacılık insanın gözünü kör ediyor demek ki. Çok mu değiştik? Sanmıyorum. Uzun yıllar mücadele edilerek ortadan kaldırıldı mesela kölelik. Peki kölelik düşüncesi yok oldu mu? Hayır. Yapılan ilk insansı robotun açılış cümlesi nedir biliyor musunuz? "Sizin köleniz olabilirim". Tabii bu canlı bir varlık olmadığı için kulağa masum geliyor belki; ama içerdiği mesaj öyle mi? Sizler neler düşünüyorsunuz bu konuda?

Alıntı yaptığım yerler:
Büyük Kedi Katliamı, Robert Darnton
Çocukluk Sosyolojisi, Ed. Prof. Dr. Levent Eraslan
History 101-Bölüm: Robotlar