Masala Yolculuk

Masal dünyası ne kadar keyiflidir. Fantastik karakterler, heyecan veren olaylar, unutamayacağımız öğütler, ve güzel sonlar. Peki acaba masallar ortaya ilk çıktığında da bizim onları şu an bildiğimiz gibiler miydi? Çok eski edebi türlerde olduğu gibi masallar da başlangıçta dilden dile bu günlere gelen sözlü edebiyat eserleriydi. Yazıya dökülürken yapılan değişimleri geçelim anlatılırken bile ne kadar değişti masallar kim bilir. :) Aynı masalın 100'den farklı versiyonu olduğunu görmek mümkün. Ayrıca benzer tema ve karakterlerle bezeli masallar var olsa da kültüre, ulusa göre verilen mesaj, masalın sonu inanılmaz derecede değişebiliyor. Bizler de bu masallar sayesinde ulusların, kültürlerin gerçekliklerine, günlük hayatlarına daha yakından bakabiliyoruz.

Bizler şu an masalları genelde çocuklara özel bir edebi tür olarak görsek de eskiden masalların kitlesi çok daha çeşitliydi. Nasıl günümüzde akşamları birçok aile için televizyon açıp izlemek normalse eskiden de masal anlatıcılarını çevresine toplanan halk vakit geçirmek için masal dinlerdi. Masal anlatılırken kullanılan aksesuarlar, mimikler, ses tonları basit çaplı bir tiyatroya benzerdi belki de. Tabii masallar da her zaman bizi şimdi bildiğimiz sonlara, karakterlere ve ahlaki öğütlere sahip değildi. Birçok zaman ibret verici, hayatın gerçeklerini bire bir yansıtan mesajlar verilirdi. O zaman birkaç örnek verelim bunlara:

Uyuyan Güzel masalının ilk versiyonlarında zaten önceden evli olan beyaz atlı prens, prensese tecavüz eder ve prenses daha uyanmadan birkaç çocuk doğurur. Nihayetinde emzirmekte olduğu çocuklarından biri prensesi ısırınca büyü bozulur ve prenses uyanır. Masalın ikinci yarısında da bugünkü versiyonunda görmediğimiz prensin insan yiyen dev kayınvalidesi çıkar ortaya ve yasa dışı doğan çocukları yemeye çalışır.

Külkedisi masallarının en eski versiyonlarından birinde, kahramanımız babasının onu kendisiyle evlenmeye zorlamasını önlemek için hizmetçi olur. 

Hansel ve Gratel masalında ise çocukları ellerinden alınan ya da ormanda bırakıldıktan sonra kaybolan o iki kardeş yerine ebeveynleri tarafından gırtlakları bir dev tarafından kestirilmeye çalışılan çocuklar görürsünüz.

Nasıl ki günümüzdeki televizyon programlarında var olan, toplumda genelde çarpık ilişki olarak nitelendirilen ensest, tecavüz, cinayet eskiden masalları süsleyen olaylardı işte. Bunun dışında yamyamlığa kadar uzayıp giden korkunç olaylar listesi vardı. Günümüzde üzerinde çok önemli çalışmalar yapılan ve çocuk gelişimine zarar vermemesi amacıyla birçok kez revize edilen masalların ilk hali işte böyleydi. :) Daha birçok örnek bulmak mümkün. Eğer başka şeyler bulursam yine yazarım.